Ey târikat erleri ey hakîkat Pîrleri,

Ey târikat erleri ey hakîkat Pîrleri,

Bir haber verin ol bî‐nişân kandedir.

Ey târikat erleri ey hakîkat Pîrleri,

Bir haber verin o işaretsiz şey nerdedir?

Ey Hakikat ehli haber verin o nişanı bulunmayan hak nerededir?

İnsana şah damarından daha yakın olan Allah’ı dışarıda aramak, gökte aramak ya da arşta kürsüsünde aramak ne basiretsizliktir.

Ey târikat erleri ey hakîkat Pîrleri,

Bir haber verin ol bî‐nişân kandedir.

Kandedir dostun ili kande açılur gülü,

Dost bahçesi bülbülü gül‐i handân kandedir.

Aradım bahr‐u berri bulmadım ben bu sırrı,

Cism ü candan içeri gizli sultân kandedir.

Mademki can tendedir ten canla zindedir,

Amma nidem bilmedim câna cânân kandedir.

Niyâzî’ ye can olan sırrında sultân olan,

Din‐ü hem imân olan ol bî‐mekân kandedir.

Ey târikat erleri ey hakîkat Pîrleri,

Bir haber verin ol bî‐nişân kandedir.

Ey târikat erleri ey hakîkat Pîrleri,

Bir haber verin o işaretsiz şey nerdedir?

Ey Hakikat ehli haber verin o nişanı bulunmayan hak nerededir?

İnsana şah damarından daha yakın olan Allah’ı dışarıda aramak, gökte aramak ya da arşta kürsüsünde aramak ne basiretsizliktir.

Bedeninin içinde şarap gibi coşanlar Hakkı gönül içre ararlar. Hz. Mevlana

Kandedir dostun ili kande açılur gülü,

Dost bahçesi bülbülü gül‐i handân kandedir.

Nerdedir dostun ili nerde açılur gülü,

Dost bahçesi bülbülü açılmış gülü nerdedir?

Dostun ili gönül, bülbülü kalp, gülü ise kalbin üzerindeki Rasûlüllah sallallâhü aleyhi ve sellemin bahsettiği noktadır. Gönül ve kalp çok zaman aynı manada kullanılsada aralarında fark bulunur. Gönül kalbi kapsar, kalp gönlü ihata edemez olarak bilmek uygundur.

Rasûlüllah sallallâhü aleyhi ve sellem buyurdu ki;

“Âdemoğullarının kalplerinin hepsi Rahman’ın parmaklarından iki parmağın arasında bir kalp gibidir. Onu dilediği gibi çevirir.”

Bu nedenle, Efendimiz sallallahu aleyhi ve sellem çokça şöyle derdi:

“Ey kalpleri çeviren! Kalbimi dinin üzerine sabit kıl.

Kulların arayış içinde olması kalbin durumlarından dolayıdır. Çünkü kalbin dönekliği her zaman için bulunmaktadır. Gönül ise dönekliği hiçbir zaman talep etmez. Sevdiğine ve meylettiğine her zaman sadıktır. Rasûlüllah sallallâhü aleyhi ve sellem buyurdular ki;

“Ademoğlunun kalbi kaynadığı zaman tencereden daha çok altüst olur.”

“Kalp, ancak (takallubu) dönmesi dolayısıyla kalp olarak isimlendirilmiştir. Kalp, bir ağaç gövdesindeki tüy gibidir. Rüzgâr onun altını üstüne getirir.”

Aradım bahr‐u berri bulmadım ben bu sırrı,

Cism ü candan içeri gizli sultân kandedir.

Ben aradım yeri göğü bu sırrı bulamadım,

Cisim ve candan içeri olan gizli sultân nerdedir?

Bu sır zahir olarak her hangi bir yerde değil sadece gönüllerde gizlidir. O gönül ki hakkın sevgisi ile dolmuş ve taşmıştır. İşte bu sır ilmi ancak o adreste bulunur. Ve cisimden hatta candan daha ötedir.

Âdem olup geldim âdem içine

Hak nasip eylesin candan içeri

İlikten, kemikten, kandan içeri

Zahit erkena gel bu erkân erken değil

Oynatma atını bu meydan, meydan değil

Sleymana varsam süleyman değil

Süleyman var süleymandan içeri

İlikten, kemikten, kandan içeri

Beni bana sormayın ben bende değil

Bende bir ben var benden içeri

Saklarım o beni candan içeri

İlikten, kemikten, kandan içeri

Mademki can tendedir ten canla zindedir,

Amma nidem bilmedim câna cânân kandedir.

Mademki can tendedir ten canla hayattadır.

Amma nidem bilmedim câna cânân nerdedir?

Zahiren bizler bu ten kafesinde ruh ile diriyiz. Ama hakikatte diri olan Allah’ın diriliği ile sürekli diriyiz. Çünkü ölüm ruhlar için değil sadece bedenler içindir. İşte biz bu sürekli diri olan Allah’a kavuşur isek bizlerde sürekli olarak diri oluruz.

Niyâzî’ ye can olan sırrında sultân olan,

Din‐ü hem imân olan ol bî‐mekân kandedir.

Niyâzî’ ye can olan sırrında sultân olan,

Din ve hem imanımız olan mekânsız nerdedir?

Niyazi Mısri hazretleri bu sorunun cevabını bildiği halde bilmez gibi yapıp naz etmektedir. Veli kullar bazen bilseler de bilmez gibi yapıp hakka naz makamından niyaz ederler. Bir sonraki ilahide bunun cevabını vermektedir.